Spadek po zmarłym przeważnie trafia do jego najbliższej rodziny. Jednak może nastąpić inaczej – w sytuacji, w której w testamencie ujęte zostało, że spadkobiercą będzie ktoś inny. W tym przypadku najbliższa rodzina ma prawo do tzw. zachowku. Inną zupełnie sytuacją jest wydziedziczenie, a dokładniej ujmując pozbawienie małżonka, rodziców lub potomków prawa do zachowku. W jaki sposób można dokonać wydziedziczenia?
Wydziedziczenie – czym dokładnie jest?
Problematyka związana z wydziedziczeniem jest tak powszechna, że nietrudno jest jej nie zauważyć. Najbardziej wagę tej sprawy przedstawia częstotliwość poszukiwań w wyszukiwarce Google takich fraz jak „porady prawne Łódź” czy „wydziedziczenie Wrocław”.
W polskim prawie spadkowym obowiązuje pewna zasada – spadkodawca może zadecydować w testamencie, kto otrzyma od niego jego dobytek. Może nawet w pełni pominąć własną rodzinę, a za spadkobiercę wskazać obcą osobę. Uznano, iż w takiej sytuacji interesy najbliższej rodziny zmarłego, a więc tych, którzy w przypadku braku testamentu dziedziczyliby jego dorobek, zasługują na ochronę. Temu służy właśnie zachowek. Mogą oni domagać się od spadkobiercy wypłaty takiego zachowku. Zasada w tym przypadku jest jedna – mogą oni żądać połowę tego, co otrzymaliby, gdyby nie było testamentu.
Zmarły może jednak w testamencie pozbawić członka rodziny prawa do otrzymania zachowku – taka sytuacja nosi miano wydziedziczenia.
Wydziedziczenie członka rodziny – jak tego dokonać?
Wydziedziczenia można dokonać jedynie w testamencie. O tym, czy wydziedziczenie będzie efektywne, decydują takie kwestie, jak:
- Precyzyjne wskazanie w testamencie osoby wydziedziczonej – w taki sposób, aby nie było wątpliwości, kogo ono dotyczy;
- Wskazanie konkretnego powodu wydziedziczenia (ujęty w art. 1008 Kodeksu cywilnego);
- Spadkodawca nie przebaczył wydziedziczonej osobie.
Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby wydziedziczenie było skuteczne?
Wydziedziczenie jest możliwe jedynie wtedy, kiedy członek rodziny:
- Dopuścił się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa względem zdrowia, życia lub wolności, czy też rażącej obrazy czci;
- Wbrew woli spadkodawcy zachowuje się uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- Uporczywie nie spełnia względem zmarłego obowiązków rodzinnych.
