„Syberyjskie Morze” lub „Błękitne Oko Syberii” to popularne określenia Jeziora Bajkał, które znajduje się w azjatyckiej części Rosji, w regionach Buriacja i obwód irkucki. Ten niezwykły zbiornik wodny powstał około 25–30 milionów lat temu podczas ruchów tektonicznych, co czyni go najstarszym jeziorem na świecie.
Bajkał – najgłębsze jezioro na świecie
Jezioro Bajkał osiąga maksymalną głębokość 1642 metrów, a średnia głębokość wynosi 730 metrów. Cechuje się także kryptodepresją, ponieważ dno jeziora leży 1186,5 metra poniżej poziomu morza. Dla porównania, najgłębsze jezioro w Polsce, Hańcza, ma jedynie 106,2 metra głębokości. To sprawia, że Bajkał jest unikalnym akwenem zarówno pod względem rozmiarów, jak i struktury.
Bajkał zawiera 23 tysiące km³ wody, co stanowi 20% światowych rezerw słodkiej wody niezamarzniętej. Jest to największy zbiornik słodkiej wody na świecie pod względem objętości, co dodatkowo podkreśla jego wyjątkowe znaczenie ekologiczne.
Zimą Bajkał zamienia się w lodową krainę
W okresie zimowym jezioro całkowicie zamarza, a grubość lodu może osiągać nawet 2 metry. Lód jest tak solidny, że mieszkańcy i turyści poruszają się po nim samochodami, a specjalne drogi lodowe umożliwiają szybką komunikację między brzegami. Zimą lód na Bajkale jest tak klarowny, że umożliwia obserwację dna nawet z kilkudziesięciu metrów od brzegu.
Naturalne dziedzictwo UNESCO
W 1996 roku Bajkał wraz z otaczającymi terenami został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W jego pobliżu znajdują się trzy rezerwaty przyrody oraz dwa parki narodowe, co podkreśla wyjątkowe znaczenie ekologiczne tego obszaru.
Wyjątkowe wyspy Bajkału
Na powierzchni jeziora znajduje się 27 wysp, w większości bezludnych. Największą i najbardziej znaną jest Olchon, która ma 72 kilometry długości i jest zamieszkana przez około 1500 osób. Wyspa ta przyciąga zarówno turystów, jak i badaczy dzięki swoim unikalnym krajobrazom oraz bogactwu kulturowemu lokalnych społeczności.
Kolej Krugobajkalska – historyczny szlak wzdłuż jeziora
Jedną z atrakcji turystycznych regionu jest Kolej Krugobajkalska, która liczy 90 kilometrów i biegnie wzdłuż wybrzeża jeziora. Jest to część historycznej magistrali transsyberyjskiej i pozwala na podziwianie uroków Bajkału z wyjątkowej perspektywy. Kolej ta stanowi przykład inżynierii XIX wieku, łącząc piękno przyrody z ludzką pomysłowością.
Zasilanie i odpływ jeziora
Bajkał jest zasilany przez aż 336 rzek, w tym największe z nich: Selengę, Barguzin i Górną Angarę. Natomiast z jeziora wypływa tylko jedna rzeka – Angara, której szerokość w miejscu ujścia wynosi 1 kilometr. To unikalne połączenie wielu dopływów i jednego odpływu czyni Bajkał szczególnie interesującym pod względem hydrologicznym.
Przejrzystość wód Bajkału
Woda w jeziorze charakteryzuje się niskim poziomem substancji rozpuszczonych i zawiesin. Dzięki temu jej przejrzystość sięga do 40 metrów, co jest rzadkością w skali globalnej. Tak wysoka jakość wody sprawia, że jezioro jest jednym z najczystszych na świecie.
Unikalna flora i fauna
Jezioro Bajkał jest domem dla ponad 2 tysięcy gatunków roślin i zwierząt, z czego około 60% to gatunki endemiczne, czyli takie, które występują tylko w tym miejscu. Najbardziej znane to:
- foka bajkalska (nerpa),
- omul bajkalski,
- ryba gołomianka.
Te unikalne gatunki są przedmiotem licznych badań biologicznych i stanowią symbol wyjątkowości ekosystemu Bajkału.
Powierzchnia większa niż Belgia
Powierzchnia jeziora wynosi 31 722 km². Dla porównania, Belgia zajmuje obszar 30 528 km². Bajkał jest również drugim największym jeziorem w Azji i siódmym na świecie pod względem wielkości.
Historyczne eksploatacje naukowe
Jezioro Bajkał było obiektem licznych badań naukowych, zarówno przez rosyjskich, jak i międzynarodowych naukowców. W latach 2008–2009 wykonano historyczne zanurzenia łodziami podwodnymi Mir, które osiągnęły głębokość 1590–1640 metrów. Badania te dostarczyły cennych informacji na temat ekosystemu jeziora oraz jego geologii.
