Umiejętności oraz kompetencje społeczne często decydują o tym, jak funkcjonujemy na co dzień. Są wykorzystywane w niemalże każdej codziennej sytuacji: podczas przywitania, w rozmowie, podczas jedzenia, spotkania ze znajomymi, robienia zakupów, dzwonienia do nieznajomej osoby, by załatwić ważną sprawę czy jakiejkolwiek innej czynności, której się podejmujemy.
Na szczęście wielu z tych kompetencji można się po prostu nauczyć. Nauka ta zaczyna się dosyć wcześnie – już w okresie żłobkowym i przedszkolnym. To właśnie te ośrodki zapewniają dziecku wszechstronny rozwój oraz przygotowują je do podjęcia nauki w szkole.
Jakie podstawowe umiejętności powinno nabyć dziecko, by w pełni funkcjonować w grupie?
Podstawową umiejętnością, którą dziecko nabywa w przedszkolu jest umiejętność przestrzegania zasad: uczy się, że nie może wychodzić z sali kiedy tylko ma na to ochotę, doświadcza, że w przedszkolu jest czas na swobodną zabawę, ale też na zorganizowane zajęcia. Umiejętność ta przekłada się również na funkcjonowanie poza przedszkolem, a dziecko stopniowo rozszerza repertuar poznawanych oraz stosowanych zasad. Kolejną ważną umiejętnością nabywaną w przedszkolu jest umiejętność czekania na swoją kolej. To zupełna nowość dla dzieci, które są jedynakami i do tej pory były przyzwyczajone do tego, że na nic nie muszą czekać. Umiejętność ta sprawdzi się np. podczas robienia zakupów.
Czekanie w kolejce nie będzie dla dziecka już aż tak trudne. Bardzo ważną kompetencją społeczną jest umiejętność rozpoznawania emocji – zarówno tych, które odczuwa dziecko, jak i emocji odczuwanych przez innych. Dzieci uczą się rozpoznawanie emocji właściwie od dnia narodzin. Jest to jednak nauka mozolna, potrzeba dużo czasu, by dziecko potrafiło nazwać swoje odczucia. Kontakt z rówieśnikami może być doskonałą okazją do rozbudzania empatii oraz zastanowienia się nad tym, jak wyrazić swoje emocje w sposób akceptowalny społecznie. A sytuacji, w których można ćwiczyć rozpoznawanie emocji w przedszkolu nie brakuje, wystarczy chociażby pobawić się w zabawę z przyjmowaniem ról.
Przyjmowanie ról społecznych w zabawach
Nie bez powodu w przedszkolu bardzo często można znaleźć zabawki imitujące przeróżne sprzęty i urządzenia codziennego użytku: kuchenkę, warsztat z narzędziami, przybory lekarza, zestaw do herbaty itd. Stanowią one doskonałą okazję do rozwijania kompetencji społecznych. Chodzi tu nie tylko o wspólną zabawę, ale również o przyjmowanie w tej zabawie konkretnych ról społecznych. To nauka, która może odbywać się dzięki umiejętności naśladowania – dziecko naśladuje czynności, gesty, mimikę i głos osoby dorosłej.
Przedszkole to idealne środowisko, by skonfrontować ze sobą różne role społeczne, które obserwują dzieci, w każdym domu mogą panować nieco odmienne zwyczaje. Dzięki temu dziecko w spontaniczny sposób uczy się, że zabawa w dom lub gotowanie może przyjmować wiele różnych schematów. W każdej z tych zabaw można przyjąć inną rolę, a przyjęcie konkretnej roli wiąże się z przestrzeganiem konkretnych zasad. Prywatne przedszkole w Warszawie urozmaica zabawę dzieciom w taki sposób, by te nauczyły się jak najwięcej, w jak najatrakcyjniejszy dla nich sposób.
