Gdy nadchodzi ból większość z nas od razu sięga po leki przeciwbólowe. Duży wybór, łatwa dostępność bez recepty, a przy tym i skuteczność działania sprawiają, że często nie zwracamy uwagi na to co tak naprawdę przyjmujemy oraz w jakich ilościach. Co powinniśmy wiedzieć o środkach przeciwbólowych oraz czy forma ich spożycia przekłada się na szybkość ich reakcji?
Leki nieopioidowe i leki opioidowe
Leki bólowe występują również pod inną, mniej znaną nazwą „analgetyków”, co związane jest z powodowaniem analgezji, czyli zniesienia czucia bólu. Główne rodzaje leków przeciwbólowych to:
Leki nieopioidowe
Są to środki stosowane doraźnie, najczęściej w przypadku problemów przejściowych takich jak bóle głowy, mięśni, brzucha. W większości są one dostępne bez recepty, nie tylko w aptekach, ale i wielu supermarketach. Leki nieopioidowe mogą opierać się na jednej substancji czynnej, jednakże dziś coraz to częściej spotyka się preparaty złożone. Do najpopularniejszych z nich zalicza się:
· paracetamol (Apap, Febrisan),
· kwas acetylosalicylowy (znany jako aspiryna),
· ibuprofen (znajdziemy go m.in. w lekach takich jak Ibuprom Sprint Caps, Aprofen, Acatar Zatoki),
· ketoprofen (żel Fastum czy Ketanol),
· naproksen (tabletki Naproxen, żel Aleve).
Leki opioidowe
Są to leki na receptę o działaniu narkotycznym. Działają one ośrodkowo, co oznacza, że hamują impulsy bólowe w rdzeniu kręgowym oraz wpływają na ośrodki bólu w mózgu. Leki opioidowe wymagają specjalnego podania, dlatego też swoje zastosowanie znajdują przede wszystkim w szpitalach, zarówno przed operacjami jak i po zabiegach, a także przy bardzo bolesnych urazach. Zalicza się do nich tramadol, kodeinę, morfinę czy metadon.
Przyjmowanie leków a szybkość ich działania
Stosując „domowe” leki przeciwbólowe zwracamy uwagę w szczególności na szybkość ich działania, na którą wpływa uwalnianie leku z jego postaci oraz wchłanianie cząsteczek leku przez bariery biologiczne.
Leki przeciwbólowe możemy przyjmować w różnych formach. Najczęściej są one stosowane:
· doustnie,
· dożylnie,
· podskórnie,
· przezśluzówkowo,
· donosowo.
W zależności od tego, jaki ze sposobów wybierzemy, inna będzie szybkość ich działania.
Najszybciej działającymi lekami przeciwbólowym są preparaty przyjmowanie dożylnie oraz donosowo (czas złagodzenia bólu to ok. 5 minut), a także przezśluzówkowo (tutaj czas wynosi od 5 do 10 minut). W przypadku leków stosowanych dożylnie konieczna jest jednak opieka personelu medycznego, albowiem mocne działanie tych leków może okazać się niebezpieczne dla naszego zdrowia. Dla przykładu morfina podawana w postaci podskórnej uaktywnia się dopiero po ok. 15 minutach.
Leki przeciwbólowe przyjmowane w tradycyjny, doustny sposób zaczynają działać w przeciągu 15 a 30 minut, ponieważ aby przeniknąć do krwi i układu nerwowego muszą one najpierw przebyć przewód pokarmowy.
